Een blik op ons onrechtvaardige schuldenstelsel
12 oktober 2023
Aan de rand van de financiële afgrond
Recentelijk wordt er in de media veel aandacht besteed aan burgers die worstelen met financiële problemen, deels veroorzaakt door de inflatie, maar bovenal vanwege de complexiteit van toeslagen en onverwachte kosten. Ons schuldenstelsel is in de afgelopen jaren steeds verder geïnstitutionaliseerd. Hoewel het oorspronkelijke doel was om schuldenaren te stimuleren om hun financiële verantwoordelijkheden na te komen, heeft het systeem zich ontwikkeld tot een vicieuze cyclus van boetes, incasso's en administratieve rompslomp. Voor mensen die al op de rand van armoede leven, kan een kleine schuld al snel uitgroeien tot een onoverkomelijke last.
Eén van de grootste problemen van het schuldenstelsel, is dat het de meest kwetsbaren in de samenleving treft. Dit betekent dat juist de mensen met lage inkomens, beperkte financiële geletterdheid en weinig toegang tot juridische hulp, slachtoffer zijn van dit systeem. Dit roept serieuze vragen op over de toegang tot recht en gelijkheid voor alle burgers. Voor velen is het navigeren door de complexe juridische processen, en bureaucratie die hierbij komt kijken, een onmogelijke taak. Zonder toegang tot juridische bijstand zijn deze mensen vaak overgeleverd aan incassobureaus die hun schulden verder opstapelen met onredelijke boetes. Wat dan weer resulteert in een oplopende cyclus van armoede en schulden.
Nieuwe perspectieven op deze crisis
Gelukkig is er een groeiend besef dat het rechtssysteem toegankelijker moet worden en zijn er ook al stappen in de goede richting gezet. Zo heeft de overheid besloten om de incasso- en boetesystemen te herzien, waarbij de nadruk ligt op een meer mensgerichte benadering. Maatschappelijke organisaties, belangenbehartigers en juridische professionals hebben de problemen van het schuldenstelsel aangekaart en werken samen om hervormingen te bevorderen. Ook wij zijn, in samenwerking met rechtenstudenten en onderzoekers van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid, druk bezig met het opzetten van een schuldenrechtswinkel. Hierover volgt later meer informatie.
Toch is er nog veel werk aan de winkel. Toegang tot recht is voor ons een belangrijk thema, dat voortdurende aandacht en actie vereist. We zijn specialisten op dit gebied, en met onze combinatie van 'onderzoek, onderwijs en ondernemen' doen we hard ons best om deze systemen te veranderen.