Anniek: Hallo Maria, vrij uniek dat we rond dezelfde tijd onze boeken kunnen publiceren, die allebei gaan over de rol van de EU bij zeer gevoelige EU-beleidsterreinen op het gebied van de menselijke gezondheid en in jouw geval ook het milieu. Om even zeker te weten dat we op één lijn zitten, met dit interview willen we mensen enthousiasmeren om naar onze boekpresentatie te komen en onze boeken te kopen, toch?

Maria: Hallo Anniek, ja ik denk dat dat de bedoeling is. Ik weet nog het eerste project dat we samen deden, het geredigeerde boek over risicoregelgeving van de EU. Ik ben dus zelf ook enthousiast over dit evenement, dat laat zien dat we nog steeds een vergelijkbare weg bewandelen.

Anniek: Dus laten we dan om te beginnen al onze geachte collega's uitnodigen om naar onze boekpresentatie te komen en hun vertellen wat ze zullen missen als ze niet komen!

Maria: Nou, ik ben heel blij met onze fantastische voorzitter, onze collega Nik de Boer, en met de andere geweldige wetenschappers die beide boeken komen bespreken: Tamara Hervey (hoogleraar recht van de Europese Unie), Alessandra Arcuri (hoogleraar internationaal recht), Floris de Witte (universitair hoofddocent Europees recht) en Gareth Davies (hoogleraar recht van de Europese Unie).

Anniek: Dus vertel eens, waar gaat je boek over?

Maria: Mijn boek brengt een boodschap over op twee niveaus. In enge zin gaat het over hoe de EU er niet in is geslaagd om landbouwkundige biotechnologie op effectieve en legitieme wijze te reguleren, waardoor het een van de meest gepolariseerde regelgevingsproblemen met betrekking tot het gebruik van technologie in moderne agrofoodsystemen is. In bredere zin gaat het over de manier waarop de interne markt (het recht en de instellingen ervan) heeft bijgedragen aan dat falen door de regelgeving van de EU in reactie op de problemen te beperken tot de risico's die voortkomen uit technologisch verbeterde intensieve agrofoodsystemen. Ten slotte probeer ik de paradoxen uit te leggen van de hedendaagse risicoregelgeving van de EU, zoals de onzekerheidsparadox. In een aantal belangrijke bijdragen is geprobeerd om dit uit te leggen, maar het perspectief van de interne markt is tot nu toe onderbelicht gebleven. Het boek omvat ook de eerste uitgebreide analyse van de recente ‘hernationalisering’ van het EU-beleid over ggo's, een behoorlijk opmerkelijk precedent in de anders bijna heilige interne markt van de EU. Waar gaat jouw boek over?

Anniek: In mijn boek stel ik de vraag wat de gevolgen zijn van de groeiende macht van de EU op het gebied van de menselijke gezondheid. En met gevolgen bedoel ik ofwel de schending ofwel de betere bescherming van fundamentele rechten die betrekking hebben op de menselijke gezondheid, zoals het recht op menselijke waardigheid, geïnformeerde toestemming en toegang tot gezondheidszorg. Aan de hand van zowel juridische als sociaalwetenschappelijke methoden, en casestudy's en interviews met deskundigen probeer ik de groeiende macht van de EU beter in beeld te krijgen, zelfs wanneer zij op het terrein van gezondheid helemaal geen wettelijke bevoegdheden heeft. Uiteindelijk kom ik tot de conclusie dat zelfs op terreinen waar de lidstaten hun autonomie nadrukkelijk hebben behouden, het gezondheidsbeleid van de EU veel invloed kan hebben wat betreft de fundamentele rechten en waarden die de basis vormen voor nationale gezondheidswetgeving. 

Maria: Dus in jouw boek wordt de groeiende rol van de EU op het vlak van de menselijke gezondheid een 'stille revolutie’ genoemd. Een van de mensen die je hebt geïnterviewd, omschreef het heel goed: ‘Het is als gras, je ziet het niet groeien, maar je maait het elke week.’ Interessant genoeg zou het met de stilte in mijn wetenschapsgebied, EU-regelgeving over nieuwe technologie en de risico's voor de volksgezondheid en het milieu die daaruit voorkomen, weleens gedaan kunnen zijn. Denk maar eens aan de recente discussie over glyfosaat, de Monsanto Papers enz.

Anniek: Precies. Ik vind dat jouw boek dat heel goed uitlicht, omdat het uiteenzet hoe we vandaag de dag zijn aangekomen op een punt waarop het vermogen van de EU om risico's voor de volksgezondheid en het milieu te reguleren, met name op zeer omstreden terreinen als de intensieve landbouw en de agrofoodsector, zeer beperkt is geworden door de ‘stille’, ‘neutrale’, schijnbaar ‘objectieve’ en ‘technische’ aanpak van beleidsvorming en wetenschap. Het laat uitstekend zien dat de schijnbaar technische regulering van de interne markt een grote invloed heeft op zeer gevoelige kwesties, zoals waarden en bredere sociaaleconomische problemen (bijvoorbeeld houdbaarheid op de lange termijn, herverdeling, sociale gerechtigheid), en dat het heel kortzichtig is om deze problemen buiten de regelgevende discussie te houden. Ik denk dat uit beide boeken naar voren komt dat we een nieuwe soort politiek (en wetgeving) nodig hebben om de diverse lastige vraagstukken aan te pakken die zich in dit verband aandienen.

Maria: Ja, inderdaad, er is zoveel te bespreken. We gaan hiermee verder op 28 oktober. Ik kijk ernaar uit!

Anniek: Ja, ik ook!

Voor meer informatie over de boeken, zie de website van Oxford University Press.