De ‘reflectieve professional’

Aan de hand van casussen en dilemma’s uit de alledaagse praktijk werden onze deelnemers, allen werkzaam bij overheidsorganisaties verspreid over Nederland, tijdens deze tweedaagse masterclass uitgenodigd om vanuit verschillende, filosofische perspectieven op hun eigen rol te reflecteren. Vanuit het ideaal van de ‘reflectieve professional’ werden zij op deze manier uitgedaagd de gedachtevorming over en de kwaliteit van de beroepshouding te versterken. We zoomden hier in op de rol van (uitvoerende) overheidsjuristen in onze rechtsstaat en de bijbehorende beroepsethische kaders op (geautomatiseerde) procedures waarmee zij te maken krijgen. Thema’s die aan bod kwamen, waren responsiviteit, maatwerk en digitalisering.

Binnen deze onderwerpen wordt momenteel al veel georganiseerd vanuit de overheid. Toch is Iris van Domselaar (directeur van ACLPA) ervan overtuigd dat een cursus als deze juíst vanuit universiteiten moet worden aangeboden: 'Ik zie de universiteit in het algemeen als een zeer geschikte plaats waar juridische professionals in een academische setting over ontwikkelingen binnen de rechtspraktijk kunnen nadenken. In een "vrije ruimte", zonder dat er gestuurd wordt op uitkomsten en op enige afstand van de eigen werkplek. Het thema maatwerk en responsiviteit en de rol van de overheidsjurist, leent zich bijzonder goed voor deze academische setting, omdat hier vanuit verschillende invalshoeken (zoals de rechtsfilosofie, het bestuursrecht en de sociale psychologie) naar gekeken kan worden. Deelnemers stelden onze neutrale aanpak dan ook zeer op prijs.'

Deze uitwisseling met de praktijk is daarnaast ook zeer waardevol voor ontwikkelaars van de masterclass, het Amsterdam Centre on the Legal Professions and Access to Justice en de Amsterdam Law Hub. Iris: 'Op deze manier krijgen beide disciplines beter zicht op de dilemma’s (‘de buikpijndossiers’) die in verschillende contexten en organisaties spelen.'

Iedere overheidsjurist is anders

Dat er vanuit overheidsjuristen behoefte is aan handvatten binnen deze thematiek, blijkt wel uit de hoge opkomst en positieve evaluatie achteraf. Nathalie Dijkman (directeur van de Amsterdam Law Hub) verklaart waarom, en wat de 'kracht' is van zo'n gemengde groep van overheidsjuristen: 'Het was ontzettend interessant en waardevol om overheidsjuristen van verschillende instanties bij elkaar te hebben, zowel uitvoeringsinstanties zoals het UWV en de Belastingdienst, als gemeentes en Ministeries. Deelnemers gaven aan dat ze het inzichtelijk vonden van elkaar te horen hoe er bij andere organisaties met specifieke dilemma's wordt omgegaan.'

Wat er precies wordt verstaan onder een responsieve overheidsjurist, verschilt natuurlijk per persoon en organisatie. De UvA kijkt hier, zoals hierboven al omschreven, op wetenschappelijke en bovenal objectieve wijze tegenaan. 'Ook dat vonden deelnemers prettig – er is namelijk niet één definitie van wat een "goede" ambtenaar is in de context van maatwerk, en dat wordt pas duidelijk als je ook hoort hoe er in andere organisaties mee wordt omgegaan. Het onderwerp brengt veel verschillende ervaringen met zich mee, en juist de uitwisseling met niet-collega’s op een neutrale plek, geeft men de vrijheid om meer te delen over diens eigen pijnpunten. Wij zijn daarom zeker van plan de groep ook in toekomstige cursussen gemengd te houden, en brainstormen zelfs al over een gezamenlijk programma voor rechters, overheidsamtenaren en advocaten', aldus Nathalie.

Aanmelden voor de masterclass

Ben jij werkzaam als jurist bij een overheidsinstantie, en wil jij (met collega’s) de volgende tweedaagse masterclass bijwonen? Klik dan op de knop hieronder om de hoogte gehouden te worden en houd onze (social media) kanalen in de gaten! Naar verwachting vindt deze nog vóór de zomer van 2023 plaats.

Podcast over de Toeslagenaffaire

In de tussentijd meer weten over dit onderwerp? Beluister dan onze driedelige podcastserie over de Toeslagenaffaire op Spotify. In onderstaande aflevering gingen we in gesprek met Iris van Domselaar. Ze vertelt over de ethische aspecten binnen deze affaire, en waarom er anno nu onder juristen steeds meer aandacht lijkt te komen voor beroepsethiek.